İstanbul’un Dijital Gözetim Ağı Ortaya Çıktı: Kişisel Verilerle Manipülasyon İddiası Büyüyor
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik yürütülen soruşturma kapsamında ortaya çıkan yeni deliller, kamuoyunu derinden sarsacak nitelikte. Gözaltına alınan bazı şüpheliler arasındaki ses kayıtlarına dayandırılan iddialara göre, İBB'nin dijital hizmet uygulamaları aracılığıyla milyonlarca vatandaşın kişisel verilerinin gizlice toplandığı ve bu bilgilerin siyasi amaçlarla kullanıldığı ileri sürüldü. Sistem, George Orwell’ın distopik “1984” romanındaki ‘Büyük Birader’ gözetim modeline benzetiliyor.
Uygulamalar Üzerinden Fişleme İddiası
İstanbulkart ve İstanbulsenin gibi uygulamalara entegre edilen DMP (Veri Yönetim Platformu) sistemiyle, İstanbul’da yaşayan 16 milyon kişinin dijital hareketlerinin izlendiği belirtiliyor. Ses kayıtlarında geçen ifadeler, kişisel verilerin sadece pazarlama için değil, aynı zamanda siyasi hedeflere ulaşmak amacıyla kullanıldığını gösteriyor. Şüpheli ifadelerinde, vatandaşların nerede ne kadar kaldığı, nerede yaşayıp nerede çalıştığı gibi bilgiler dahil olmak üzere, her hareketin sistem üzerinden takip edildiği öne sürülüyor.
Verilerle Siyasi Yönlendirme İddiası
İddiaların en çarpıcı noktalarından biri ise sistemin AK Partili seçmenleri hedef aldığı yönünde. Kayıtlarda yer alan bir ifade şu şekilde: “700-800 bin arasında kararsız ya da hedef seçmen var, onları yönlendirmeyi planlıyoruz.” Dijital reklamlarda ve şehir ekranlarında belirli görsellerin planlı şekilde gösterildiği, kameralı izleme sistemleriyle veri toplandığı ve bu bilgilerin stratejik olarak kullanıldığı iddia ediliyor.
“Uygulamayı İndirdikleri Anda Bitti”
İddiaya göre uygulama indirildiği andan itibaren, kullanıcının tüm dijital hareketleri kontrol altına alınabiliyor. Şüphelilerden biri, “App zaten 16 milyon kişinin telefonuna indiği anda kontrol bizde” diyerek, sistemin kapsamını ve etkisini açıkça dile getiriyor. Yalnızca kullanıcı verileri değil, WiFi girişleri üzerinden de tanımlama yapılabildiği ve elde edilen verilerle çok daha fazla para kazanılabileceği yönünde ifadeler bulunuyor.
Ticari Değil, Siyasi Amaçlı Kullanım
Ses kayıtlarında geçen bir diğer dikkat çekici bölüm ise bu sistemin sadece ticari kazanç için değil, doğrudan siyasi etki yaratmak amacıyla devreye alındığı yönünde. Şüphelilerden biri, “Bu işe para kazanmak için değil, siyasal bir mesele olarak girdik” diyerek, projenin arka planındaki amacı açıkça ortaya koyuyor.
BDDK’yı Atlattık İtirafı
Sistemin daha önce bir banka üzerinde test edildiği ve burada da benzer bir yöntemle kişisel verilerin elde edildiği iddia ediliyor. Şüpheli bir kişinin, “BDDK’ya medya sistemi diyerek yutturduk” şeklindeki ifadesi, düzenleyici kurumların da sistemin kapsamından haberdar edilmediğini gösteriyor. Hatta bankaya büyük bir cezanın eşiğinden dönüldüğü ancak konunun ‘örtbas edildiği’ öne sürülüyor.
Cambridge Analytica Skandalına Benzetildi
İddialar, 2014 yılında dünya çapında yankı uyandıran Facebook-Cambridge Analytica skandalını akıllara getiriyor. O dönemde de kullanıcıların izni olmadan verileri toplanmış ve bu bilgilerle seçmen davranışı etkilenmişti. İBB’ye yönelik bu soruşturmada ortaya çıkan bilgiler, benzer bir yapının Türkiye’de kurulmuş olabileceğini düşündürüyor.
